Enicar Sherpa Graph

In de jaren zestig maakten horlogemerken al gebruik van de bekendheid van bekende figuren zoals Paul Newman (Rolex Daytona) en Steve McQueen (Heuer Monaco). Veel minder bekend is dat het horlogemerk Enicar zijn Sherpa Graph chronograaf liet promoten door niemand minder dan Jim Clark.

Verrassend is de karakterovereenkomst tussen het relatief bescheiden Zwitserse merk Enicar en de wat introverte topcoureur. De man was van de beste rijders van zijn tijd. Sommige roepen zelfs ‘onbetwist de beste’! Die discussie gaan we hier niet voeren. Waarom het nu draait is de Enicar Sherpa Graph uit 1967 zelf. Je komt zelden een exemplaar tegen, terecht dus dat we er hier aandacht voor vragen.

Het merk Enicar is kort voor de eerste wereldoorlog ontstaan. Eind 1913 vestigde Ariste Racine zich in La Chaux de Fonds. Hij kon geen bedrijf starten onder zijn eigen naam. Die naam was al bezet als ‘merk’. Dat was niet echt verwonderlijk omdat de naam ‘Racine’ in Zwitserland veelvuldig voorkomt. Zijn oplossing was simpel: hij keerde de letters van zijn naam om zodat de laatste letter eerst kwam en de eerste laatst. De naam ‘Enicar’ was geboren.

In 1930 verhuisde Enicar naar Bienne. Het merk richtte zich sterk op eigenschappen waaraan de meeste merken zich (nog) niet waagden, bijvoorbeeld grote duurzaamheid en het 100% waterdicht maken van de horlogekasten. Dat lukte Enicar goed. Bekend werd het model Sherpa Dive. Dit horloge kon heel goed tegen zware omstandigheden, zoals (voor veel metalen agressief) zeewater, hoge druk en snelle wisselingen van temperatuur.

Het bedrijf worstelde zich ook de tweede wereldoorlog door. Sterker nog, ontwikkelde zijn allereerste chronograaf horloge dat in 1946 gepresenteerd werd.

In 1951 kwam een andere ontwikkeling op de markt, de Sherpa Jet Watch, die speciaal voor de US Air Force werd gebouwd.

In 1955 bracht Enicar voor het eerst een chronometer op de markt met zogenaamde COSC certificatie. Dit zeer precies lopende horloge kreeg dat certificaat pas na zware tests met goed gevolg op ‘gelijk lopen’ van het onafhankelijke instituut Controle Officiel Suisse de Chronomètres in Neuchatel.

In 1958 kreeg men bij Enicar door dat het verbinden van een grote naam aan een product positieve effecten had op de omzet. Namen als Ken Rosewall (wereldkampioen tennis) en Geoff Duke (fameus motorcoureur) doken op in advertenties van Enicar.

In 1967 trad Jim Clark in het voetlicht met de Enicar Sherpa Graph. een chronograaf waarvoor de term ‘begeerlijk’ eigenlijk veel te zwak was. Het was een kwalitatief hoogwaardig product met een horlogekast die vervaardigd werd door Piquerez SA. Kenners weten dat de kasten van de bijvoorbeeld de Heuer Autavia ook van deze fabrikant kwamen.

Als uurwerk had Enicar gekozen voor het fameuze chronograaf kaliber Valjoux 72. Dat was in die tijd een met de hand op te winden uurwerk dat door veel topmerken, waaronder Rolex in z’n Daytona, werd gebruikt. Hoewel, en dat moet gezegd worden, Rolex bouwde er wel een eigen balans-spiraal, anker en ankerrad in om het kwaliteitseisenpakket nog hoger op te schroeven.

Valjoux 72 is de uitgebreide versie van het kaliber Valjoux 23. Dat is ook een chronograafkaliber, maar met alleen een centrale secondeteller en een 30-minutenteller op de ‘9’. De Valjoux 72 heeft ook nog een 12-urenteller op de ‘6’. Het mooie van dit type uurwerken is dat zij een voor die tijd gebruikelijk tikgetal hadden van 18000 per uur. Wie dat getal deelt door de 3600 seconden die een uur rijk is, komt uit op vijf tikken per seconde. Elke seconde deed de centrale secondeteller dus vijf stapjes vooruit. Hierdoor wwas het mogelijk de geregistreerde tijd tot op 1/5 seconde nauwkeurig af te lezen. De wijzerplaatverdeling is dan ook zodanig dat elke seconde in vijf gelijke stukje is verdeeld.

De matzwarte wijzerplaat van de Sherpa Graph is uitermate goed afleesbaar en de uren- en minutenwijzers vormen een goed contrast. De kleine secondewijzer zit op de ‘9’. De zogenaamde sub-dials zijn wit. De 30-minutenteller en 12-urenteller zijn zwart. Het contrast met de sub-dials is dan ook perfect afleesbaar. De minutenteller springt elke keer als de rode centrale secondeteller precies één keer rond is gedraaid, één minuut vooruit. De urenteller draait echter gelijkmatig rond. Bijna 50 jaar na dato is volkomen onzin om op te merken, maar toch: het is jammer dat niet alle ‘tellers’ rood zijn. Dan was in een oogopslag duidelijk geweest welke wijzers tot het tijdmeet-deel behoren. Langs de rand van de wijzerplaat zien we een tachymeter waarmee precies de gemiddelde snelheid kan worden gemeten.

De grote opwindkroon draagt het fameuze Saturn-symbool. De lederen band van dit horloge, waarmee Jim Clark oorspronkelijk werd afgebeeld, was heel ligt bruin met transpiratie gaatjes. Een geweldig horloge een top coureur als Jim Clark waardig.

Roel van den Haak is gespecialiseerd in vintage horloges en heeft een winkel in de Amsterdamse Reestraat (www.amsterdamwatchcompany.nl).Hij is tevens dealer van de fabrikanten Dornblüth, Christiaan van der Klaauw en Roland Oostwegel.