Het heeft de turbotechniek niet uitgevonden, maar Saab heeft wél bewezen dat dit de weg voorwaarts was.
BMW EN PORSCHE waren voorlopers met de 2002 Turbo en de 911 Turbo, maar Saab heeft laten zien dat turbotechniek naast meer vermogen, koppel en verfijning ook enorme efficiëntievoordelen bood. De 99 Turbo is slechts kort gebouwd, van 1978 tot 1980, maar hij heeft een blijvende indruk achtergelaten en is vandaag de dag een begeerde en zeldzame klassieker.
De Turbo werd geïntroduceerd in 1978, maar was gebaseerd op de 99 die al een decennium eerder op de markt was gekomen – eerst als tweedeurs sedan, daarna als vierdeurs en later als drie- en vijfdeurs Combi. Als voorwielaandrijver was het basisontwerp van de ophanging een doorontwikkeling van de onafhankelijke voorwielophanging en starre achteras van de 96. Omdat het ontwikkelen van een eigen motor te kostbaar bleek, koos Saab voor de door Triumph gebouwde motor die door Ricardo was ontwikkeld. De in lengterichting geplaatste viercilinder had een inhoud van 1,7 liter maar werd later opgeboord naar 1,8 liter. Saab kocht uiteindelijk de rechten en ontwikkelde de motor verder tot de 2,0-liter Saab B-motor.
Als gevolg van het succes van de 99, vooral in de VS, wilde Saab doorgroeien naar een hoger marktsegment. Even is de V8 uit een Triumph Stag overwogen, maar extra vermogen via drukvulling bleek logischer. Voor de ontwikkeling van de 99 Turbo werkten de ingenieurs van Saab samen met een team van Scania en met Geoff Kershaw van AiResearch (later richtte deze Turbo Technics op). Het doel was om de 99 vergelijkbare prestaties als concurrenten met een V6 te geven, maar dat ging niet simpelweg om snelheid, maar ook om rijgedrag en efficiëntie.
‘ Er valt veel te waarderen aan de Saab 99 Turbo, maar uiteindelijk is het vooral het karakter van de legendarische turbomotor dat de show steelt ‘
Gebruik van een relatief kleine Garrett T3 turbo verzekerde een snelle respons op het gaspedaal. Het resultaat was een vermogen van 147 pk tegenover 120 pk voor de standaard EMS-injectiemotor. Maar dat is slechts een deel van het verhaal, want het echte verschil zat ’m in de indrukwekkende koppelafgifte: een toename van 40% bij slechts 3500 toeren. Saab ontwikkelde ook een eigen wastegate voor een betere controle van de turbodruk. Op de weg kreeg de Saab Turbo al snel de reputatie een raket te zijn, al konden de voorbanden het hoge koppel nauwelijks aan, vooral op een nat wegdek. Toch werd de 99 gepositioneerd als een sportieve en luxueuze gezinsauto.
De Turbo werd geïntroduceerd als driedeurs, maar met de komst van de 900 werd na één jaar de productie omgezet naar een tweedeurs sedan. In het Verenigd Koninkrijk werd de officiële import beperkt gehouden met slechts 200 zwarte en 400 rode exemplaren. De laatste Saab 99 Turbo’s werden geleverd met een handgeschakelde vijfbak, wat een betere verdeling van de bakverhoudingen opleverde. Vanaf 1980 heeft de 900 Turbo de erfenis voortgezet.
Er valt veel te waarderen aan de Saab 99 Turbo: de gebogen voorruit, de enorme kofferbak, de fraaie vormgeving – de Aztec wielen en de velours stoelbekleding maken het plaatje af –, maar uiteindelijk is het vooral het karakter van de legendarische turbomotor dat de show steelt. Vind je een goed exemplaar, koester hem dan en geniet van een van de meest bevredigende (en stijlvolle) Zweedse auto’s ooit gebouwd.
Matthew Hayward
PRIJZEN
Goede 99 Turbo’s zijn lastig te vinden, maar vergroot je zoekterrein naar het buitenland en je kunt meer geluk hebben. Reken voor een degelijke projectauto op zo’n € 7.000. Een nette 99 Turbo kost tussen de € 10.000 en € 15.000, uitzonderlijk goede exemplaren zijn gewild en kunnen ruim € 25.000 waard zijn. In de Verenigde Staten is het aanbod iets groter; daar vind je nog rijdende exemplaren onder de $10.000, maar de mooiste zijn op Bring-a-Trailer al voor meer dan $ 40.000 van de hand gegaan.
OPLETTEN
Roest is de grootste vijand van de 99. Controleer de wielkastranden (voor en achter, binnen en buiten), veerschotels, dorpels en de bodem van de kofferbak. Zoals bij de latere 900 zijn ook de onderkanten van de portieren gevoelig, en inspecteer de voorste draagbalken goed. Saab’s latere turbomotoren zijn legendarisch wegens hun betrouwbaarheid, ook die van de 99 kan veel hebben. Let op waarschuwingssignalen als olieverbruik of problemen met de koppakking. Controleer of de turbo goed werkt als de motor warm is – de turbodrukmeter op het dashboard moet bij volgas minimaal halverwege het oranje komen. De oude vierversnellingsbak is steviger dan de latere vijfbak, maar beide geven weinig problemen als er netjes mee is omgesprongen. Een slechte bak schiet uit de versnelling. Interieuronderdelen zijn vrijwel onvindbaar, dus kies bij voorkeur een auto met een net interieur. Gelukkig zijn de kunststoffen slijtvast en is een doorhangende hemelbekleding eenvoudig te vervangen.
